พญายอ สมุนไพรไทยที่ใครหลายคนอาจจะคุ้นและไม่ค่อยจะคุ้นเคยกันนัก เอาเป็นว่า วันนี้เรามาทำความรู้จักกับ สมุนไพร พญายอ รวมทั้งสรรพคุณและประโยชน์ทางยาของเจ้า สมุนไพรพญายอ กันเลยค่ะ สมุนไพรพญายอ หรือพญาปล้องทอง เป็นพืชที่หาได้ทั่วไปพญาปล้องคำ เมื่อต้นแก่จัดจะมีข้อปล้องเป็นสีเหลืองทอง พญายอนับเป็นสมุนไพรที่มีสรรพคุณ เด่นมากในเรื่องผิวหนัง โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร์ เริ่มมีการใช้สมุนไพรพญายอครั้งแรก ในการรักษาโรคเริม งูสวัด แผลในปากมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2529 ในรูปแบบของทิงเจอร์และกรีเซอรีนซึ่งนับเป็นโรงพญาบาลแห่งแรกที่มีการนำ สารสกัดจากสมุนไพร พญายอมาใช้ ผลงานการวิจัย สมุนไพรพญายอ มีผู้ทำการศึกษาและรายงานว่า ใบพญายอสามารถลดอาการอักเสบ ซึ่งเกิดจากการฉีดคาร์ราจีแนนในหนูขาวได้ดีมากเป็นข้อมูลสนับสนุนว่า ใบพญายอสามารถระงับอาการอักเสบจากพิษแมลงสัตว์กัดต่อยและเริม กองวิจัยและพัฒนาสมุนไพรร่วมกับสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์ สาธารณสุขกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ได้ศึกษาฤทธิ์ของสารสกัดจาก ใบพญายอ ในหลอดทดลองต่อเชื้อไวรัส HSV-2 ซึ่งเป็นสาเหตุการเกิดโรคเริม พบว่าสารสกัดจากใบพญายอมีฤทธิ์ในการทำลายเชื้อไวรัสได้สูง
วิธีใช้ตามภูมิปัญญาไทย สมุนไพรพญายอ - การใช้พญายอรักษาอาการเนื่องจากแมลงกัดต่อย, เริม ใช้ใบขยี้ทาบริเวณที่ถูกแมลงสัตว์กัดต่อย
หรือเป็นเริม
- ใบพญายอรักษาอาการอักเสบเฉพาะที่ (ปวด บวม แดง ร้อน แต่ไม่มีไข้) จากแมลงมีพิษกัดต่อย เช่น ตะขาบ แมงป่อง ผึ้ง ต่อ แตน เป็นต้น โดยเอาใบสด 10-15 ใบ (มาก น้อยตามบริเวณที่เป็น) ล้างให้สะอาดใส่ลงในครกยาตำให้ละเอียดเติมเหล้าขาวพอชุ่มยาใช้น้ำและกาก พอกบริเวณที่บวมหรือถูกแมลงกัดต่อยใช้ทาซ้ำบ่อยๆจนกว่าจะหาย
- รักษาโรคเริมและงูสวัด โดยเอาใบสด 10-15 ใบ (มากน้อยตามบริเวณที่เป็น) ล้างให้สะอาดใส่ ลงในครกยาตำให้ละเอียดตักใส่ภาชนะที่สะอาดและเติมเหล้าขาวหรือแอลกอฮอล์พอ ท่วมยา ปิดฝาให้มิดชิดตั้งทิ้งไว้หนึ่งสัปดาห์หมั่นคนยาทุกวันกรองน้ำยาและเก็บไว้ ในภาชนะที่สะอาด นำน้ำยาทาบริเวณที่ปวดบวม หากเป็นมากใช้กากพอกบริเวณที่เป็นได้